Zbiornik wody pitnej z atestem PZH: Jakie wymagania powinien spełniać?

Jakie zadania stoją przed zbiornikami na wodę pitną z atestem PZH?

Zbiorniki na wodę pitną z atestem Państwowego Zakładu Higieny (PZH) służą do bezpiecznego magazynowania i dystrybucji wody socjalno-bytowej dla ludzi i zwierząt, są również stosowane w takich obiektach jak Stacje Uzdatniania Wody SUW czy zakłady produkujące żywność. Atest PZH to gwarancja tego, że konstrukcja spełnia surowe normy sanitarne i higieniczne obowiązujące w Polsce.

Oto kluczowe cele i funkcje zbiorników na wodę pitną z atestem PZH:

Zachowanie czystości wody i bezpieczeństwo użytkowania depozytu

Zbiorniki wody pitnej mają zapewnić ochronę wody przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi takimi jak woda deszczowa czy pośniegowa, pyły, chemikalia czy mikroorganizmy, które mogą dostać się do wody z otoczenia i doprowadzić do utraty jej przydatności do spożycia.
Materiały użyte do produkcji zbiorników z atestem PZH, muszą być bezpieczne dla zdrowia i nie mogą wpływać negatywnie na jakość wody, co oznacza, że nie mogą uwalniać szkodliwych substancji podczas eksploatacji.

Konstrukcja zbiornika musi również zapewniać możliwość łatwego dostępu do jego wnętrza, podczas prac konserwacyjnych takich jak czyszczenie czy mycie wewnętrznych powierzchni.

Stabilność parametrów wody

Zapewnienie dostępu do wody w różnych lokalizacjach i w sytuacjach awaryjnych

Zbiorniki na wodę pitną z atestem PZH są szczególnie ważne w miejscach, gdzie dostęp do czystej wody pitnej jest ograniczony, na przykład w obszarach wiejskich, na terenach rekreacyjnych, w szkołach, szpitalach czy na budowach.
Mają zastosowanie w Stacjach Uzdatniania Wody SUW, ale także w przypadku awarii sieci wodociągowej lub innych sytuacji kryzysowych. W takich sytuacjach zbiorniki z atestem PZH muszą zapewnić bezproblemowy i szybki dostęp do czystej wody pitnej.

Zgodność z przepisami prawnymi

Wniosek:

Jaka powinna być konstrukcja zbiornika wody do spożycia?

Zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi

Konstrukcja dachu

Wniosek:

Dachy zbiorników Miltom:

Konstrukcja fundamentu i ścian zbiornika

Fundament zbiornika musi być zaprojektowany tak, aby wytrzymać ciężar całej konstrukcji zbiornika, magazynowanej wody, ale również dodatkowych obciążeń, takich jak śnieg czy wiatr, nie powodując osiadania ani deformacji. Należy uwzględnić warunki gruntowe na etapie projektowania fundamentu. Fundament powinien być odporny na ewentualne działania wody gruntowej oraz zapewniać ochronę przed infiltracją zanieczyszczeń z gleby.

Ściany zbiornika muszą być wykonane z materiałów zatwierdzonych przez PZH, które nie wpływają negatywnie na jakość wody. Najczęściej stosuje się beton zbrojony, stal nierdzewną lub inne materiały odporne na korozję i atestowane do kontaktu z wodą pitną. Powinny być one odporne na działanie warunków atmosferycznych, takich jak promieniowanie UV, zmiany temperatury, wilgoć oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Inspekcja i konserwacja

Konstrukcja powinna umożliwiać łatwy dostęp do wnętrza zbiornika w celu przeprowadzania regularnych prac inspekcyjnych, czyszczenia i dezynfekcji.

Uszczelnienie

Ściany zbiornika muszą być całkowicie szczelne, aby zapobiegać przenikaniu zanieczyszczeń do wody oraz utracie wody na skutek wycieków. Najlepszą ochronę przed nieszczelnościami zapewniają masy chemiczne typu SABA i SIKA. Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość wykonania spoin i łączeń.

Powierzchnie wewnętrzne, posiadające kontakt z wodą pitną powinny być zabezpieczone powłokami posiadającymi Atesty Higieniczne PZH, dopuszczonymi do eksploatacji przez PN-EN oraz posiadającymi aktualny certyfikat Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.

W zbiornikach uszczelnianych / wyłożonych membraną, pomimo że posiada ona atest PZH, mogą wystąpić następujące problemy:

Membrana podczas długoletniej eksploatacji traci swoje właściwości, a jej powierzchnia zaczyna wchodzić w reakcje chemiczne z magazynowaną wodą.

Wniosek:

Szczelność w konstrukcjach Miltom

W przypadku konstrukcji projektowanych przez Miltom, szczelność zbiornika zapewniają indywidualnie prefabrykowane stalowe panele, malowane od wewnętrznej strony farbą epoksydową z uszczelnieniem chemicznym i uszczelniane masą polimerową posiadającą zezwolenia na kontakt z wodą do picia. Dzięki zastosowanej konstrukcji, wewnętrzne ściany zbiornika nie wchodzą w reakcje chemiczne z środkami czyszczącymi podczas mycia zbiornika. Zapewnia to wodzie stałą przydatność do spożycia.

Wyposażenie

Zbiorniki wody pitnej powinny być wyposażone w kominki wentylacyjne nawiewne umożliwiające swobodny napływ powietrza do przestrzeni pod przykryciem dachowym. Zapewnia to ochronę przykrycia dachowego przed podciśnieniem wywołanym przez zmienny poziom cieczy w zbiorniku. Filtr zapobiegający przedostawaniu się owadów, gryzoni, ptaków i kurzu, wykonany z siatki ze stali nierdzewnej o gęstości oczek 0,5mm umieszczony w kominku wentylacyjnym, co uniemożliwia przedostawaniu się również zanieczyszczeń atmosferycznych.

W skład wyposażenia zbiorników zalicza się również: włazy serwisowe, rurociąg zasilający (tłoczny), rurociąg ssawny, rurociąg przelewowy i rurociąg spustowy, wykonany ze stali kwasoodpornej lub polietylenu o średnicy dostosowanej do wymagań.

Specyfika pracy zbiorników na wodę spożywczą

Bardzo istotnym elementem jest odpowiednia regulacja temperatury. Zbiorniki często są izolowane, aby minimalizować wpływ zmian temperatury otoczenia na temperaturę wody. Ma to kluczowe znaczenie dla zapobiegania rozwojowi mikroorganizmów.

Innym ważnym elementem jest zapobieganie stagnacji wody. Systemy cyrkulacji lub sekwencyjnego napełniania i opróżniania zbiorników zapobiegają stagnacji wody, co jest ważne dla utrzymania jej jakości. Zwiększa to niestety prawdopodobieństwo wystąpienia osadów kamienia czy żelaza na ścianach zbiornika, co z kolei powoduje konieczność regularnego mycia jego wnętrza.

Jakie działania należy podjąć, by zbiornik podczas eksploatacji spełniał wymagania PZH?

Użytkownik powinien obserwować działanie zbiornika przez codzienną kontrolę jego funkcjonowania i obserwację struktury zewnętrznej. Takie działania wykonywane są zwykle podczas obchodu kontrolnego instalacji. W razie jakichkolwiek wątpliwości, osoba odpowiedzialna za zbiornik powinna natychmiast zawiadomić serwis o zaistniałej sytuacji. Czynności te mają na celu wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i uniknięcie poważniejszej awarii.

Okresowe badania próbek wody

Współczesne zbiorniki są wyposażone w systemy monitoringu i kontroli, które umożliwiają ciągłe śledzenie poziomu zapełnienia i innych parametrów operacyjnych. Większość zbiorników na wodę pitną podlega również okresowej kontroli przeprowadzanej przez Sanepid, podczas której pobierane są próbki wody i poddawane badaniom pod kątem bezpieczeństwa.

Przeglądy i inspekcje

Regularne inspekcje są niezbędne do wczesnego wykrywania ewentualnych uszkodzeń lub stwierdzenia potrzeby konserwacji, co pomaga w zapobieganiu awariom i utrzymaniu wysokiej jakości wody.

Konserwacja i higiena

Przyczyny problemów
z utrzymaniem zdatności wody do spożycia i atestu PZH dla zbiornika

Oto najczęstsze przyczyny problemów z utrzymaniem przydatności wody do spożycia:

Niewłaściwa konserwacja i brak regularnych przeglądów

Brak regularnego czyszczenia i dezynfekcji zbiorników może prowadzić do rozwoju bakterii, wirusów, glonów oraz tworzenia się osadów i biofilmu.

Nieszczelności i infiltracja zanieczyszczeń

Uszkodzenia lub nieszczelności w konstrukcji zbiornika mogą umożliwiać przedostawanie się do wody zanieczyszczeń z zewnątrz, takich jak bakterie, wirusy, związki chemiczne czy nawet odpady zwierzęce.

Stagnacja wody

Niewłaściwe materiały i wadliwa konstrukcja

Użycie materiałów niezatwierdzonych przez PZH lub błędy w konstrukcji mogą prowadzić do korozji, uwalniania szkodliwych substancji do wody lub innych problemów wpływających na jakość przechowywanej wody.

Częstym błędem jest zastosowanie w projekcie niewłaściwej konstrukcji dachu, która nie zapewnia odpowiedniego uszczelnienia zbiornika.

Należy podkreślić, że często spotykane dachy płaskie, nie nadają się do stosowania w zbiornikach na wodę pitną, ponieważ nie zapewniają właściwego uszczelnienia i powodują zaleganie wody deszczowej lub śniegu na swoich powierzchniach.

Innym elementem który może sprawić problemy jest rodzaj zastosowanego uszczelnienia wewnętrznego. Mycie wnętrza zbiornika membranowego i utrzymanie go w czystości może być bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.

Spowodowane jest to porowatą powierzchnią membrany, na której odkładają się cząsteczki kamienia czy żelaza. W takim przypadku wnętrze zbiornika należy oczyścić preparatami z dużą zawartością chloru. Niestety, takich preparatów nie powinno się stosować do konserwacji membran, ponieważ chlor w nich zawarty prowokuje nieodwracalne reakcje chemiczne w strukturze membrany. Reakcje te powodują wydzielanie szkodliwych związków i prowadzą do tego, że skład gromadzonej w zbiorniku wody zmienia ją w niezdatną do picia.

Nieodpowiednie warunki środowiskowe

Nieprzestrzeganie procedur operacyjnych lub awaria systemów monitorowania

Podsumowanie

Magazynowanie wody pitnej jest o wiele bardziej skomplikowane, niż np. wody technologicznej czy przeciwpożarowej. Woda pitna musi być w każdej chwili zdatna do spożycia i niedopuszczalne jest pojawienie się w niej niebezpiecznych dla zdrowia i życia mikroorganizmów.

Dlatego też przed podjęciem decyzji związanej z projektem i budową takiego zbiornika, powinno się dokładnie przeanalizować, jaki rodzaj konstrukcji i materiałów powinien zostać wykorzystany przez producenta.
Powinno się wziąć pod uwagę, że istotne jest nie tylko posiadanie przez taką konstrukcję atestu PZH w momencie przekazania jej do użytku, ale również jej zdolność do jego utrzymania w trakcie eksploatacji.

Dodatkowo powinniśmy mieć świadomość, że podejmowanie działań prewencyjnych i regularne monitorowanie stanu technicznego oraz jakości wody są kluczowe dla zapewnienia zdatności wody do spożycia i utrzymania atestu PZH.